کلاژن چیست؟
کلاژن چیست؟ آیا برای بدن مفید است؟
ممکن است شما کلاژن را به عنوان جزئی از لوسیون بدن موردعلاقه تان و یا مکمل خوراکی بشناسید. اما واقعا کلاژن چیست و شما چگونه می توانید آن را در زندگی تان جای دهید؟
کلاژن، مخصوصا کلاژن نوع 1، فراوان ترین پروتئین بدن ماست. این پروتئین در ماهیچه ها، استخوان ها، پوست، رگ های خونی، سیستم گوارشی و تاندون ها یافت می شود. این چیزی است که همراه با جایگزین کردن سلول‌های مرده پوست به استحکام و انعطاف پذیری پوست ما کمک می کند. وقتی نوبت به مفاصل و تاندون های ما می رسد، این چسب است که به نگه داشتن بدن کمک می کند.
تولید کلاژن بدن ما به طور طبیعی شروع به کم کردن تدریجی سن ما می‌کند. ما می توانیم از این فرآیند فاسد کننده برای نشانه های پیری مثل چین و چروک، چروک پوست و دردهای مشترک ناشی از ضعف یا کاهش غضروف متشکر باشیم.
همچنین، عوامل دیگر سبک زندگی مانند خوردن یک رژیم غذایی با شکر زیاد، سیگار کشیدن و قرارگیری زیاد در معرض نور خورشید هم در کاهش سطح کلاژن نقش دارند.
تحقیقات حاکی از آن است که بیماری های مربوط به کلاژن اغلب از ترکیبی از نقص های ژنتیکی، جذب ضعیف مواد غذایی غنی از کلاژن، کمبود غذایی و مشکلات هاضمه ناشی از تولید (سنتز) کلاژن ایجاد می شوند.
خوشبختانه، مصرف غذاهایی مانند براث استخوان و یا عصاره یا آبگوشت استخوان (bone broth) می تواند مقدار زیادی از این پروتئین حیاتی را تامین کند.
کلاژن چیست؟ انواع و منابع آن.
کلاژن از چه ساخته شده است؟ برای شروع، پیش ماده کلاژن پروکلولژن (Procollagen) است که توسط فیبروبلاست ها و سلول های دیگر در فرآیند سنتز کلاژن شکل می گیرد و همانطور که در مجله ساختار Supramolecular بیان شده است، “کلاژن در بیشتر بافت های حیوانات به شکل طناب، درجه بالایی از نظم را به خود می گیرد. همانند یک طناب، که چندین سطح مارپیچ دارد، سلول های سازنده کلاژن دارای چهار سطح ساختاری هستند که حداقل سه تا از آنها حلقه ای هستند. زنجیره پلیپپتیدی، مولکول و میکرو فیبریل ساختارهای مارپیچ هستند؛ فیبریل ممکن است از میکرو فیبرهای موازی یا حتی پیچ خورده تشکیل شود.”
علاوه بر این، به گفته محقق مرکز تحقیقات Cell-Matrix دانشگاه Wellcome در منچستر، “کلاژن بیشتر در بافت های حیوانی به عنوان فیبریل های بسیار طولانی با ساختار دوره ای مشخصه محسوب می شود.”
فیبرهای کلاژن به شکل بافت ها تعریف و حفظ می شوند. این به اصطلاح “ساختار میکرو فیبریری” چیزی است که کلاژن را تشکیل می دهد.
یک واقعیت کوچک این است که حداقل ۱۶ نوع مختلف از کلاژن در بدن انسان وجود دارد. از جمله این انواع کلاژن می توانیم به کلاژن نوع ۱، ۲، ۳، ۵ و ۱۰ اشاره کنیم.
با این حال، اکثریت عمده کلاژن یعنی حدود بین ۸۰ درصد و ۹۰ درصد آن، شامل نوع های ۱، ۲ و ۳ است.
نوع ۱ کلاژن به طور خاص حدود ۹۰ درصد از منبع تغذیه بدن را با توجه به برخی یافته ها تشکیل می دهد.
انواع مختلفی از کلاژن وجود دارند که در غذاهای ویژه ای یافت می شوند و یا برای ایجاد کلاژن و مکمل ها استفاده می شوند.
در اینجا یک مرور کلی بر انواع مختلف کلاژن، منابع کلاژن و مزایای اصلی آنها داریم، بنابراین با توجه به مطالب زیر شما می توانید تعیین کنید که کدام نوع کلاژن بهترین است.
نوع ۱ / نوع ۱: این نوع بیش ترین تعداد کلاژنی است که در بدن انسان یافت می شود و تقریبا به عنوان قوی ترین نوع کلاژن موجود در بدن انسان شناخته می شود. این نوع از کلاژن از الیاف ائوزینوفیل تشکیل شده که بخش هایی از بدن از جمله تاندون ها، رباط ها، اندام و پوست را تشکیل می دهند. نوع ۱ کلاژن همچنین به تشکیل استخوان ها کمک می کند و می تواند در دستگاه گوارش نیز پیدا شود. وجود این کلاژن برای ترمیم زخم بسیار مهم است.
نوع 2 / نوع II: کلاژن نوع 2 عمدتا به ساخت غضروف که در بافت همبند یافت می شود، کمک می کند. سلامت مفاصل ما به غضروف ساخته‌شده از نوع ۲ کلاژن بستگی دارد که به همین دلیل است که برای جلوگیری از درد مفاصل و یا علایم ورم مفاصل مختلف مفید است.
نوع 3 / نوع III: کلاژن نوع 3 از فیبرهای رتیکولار تشکیل شده و جزء اصلی ماتریکس خارج سلولی است که اعضای بدن و پوست ما را تشکیل می دهند. این نوع معمولا با نوع ۱ پیدا می شود و به استحکام و کشش پوست کمک می کند. همچنین کلاژن نوع 3 رگ های خونی و بافت را در قلب شکل می دهد. به این دلایل، کمبود نوع ۳ کلاژن، با ریسک بالاتری برای پاره کردن رگ های خونی و حتی مرگ زودرس مرتبط بوده است.
نوع 4 / نوع IV: کلاژن نوع 4 وظیفه مهم تشکیل تیغه پایه (Basal lamina) که شبکه فشرده ای از پروتئین های گوناگون است را بر عهده دارد. تیغه پایه برای عملکرد عضلات و رگ های خونی مورد نیاز است. آن ها بخش عمده بخش‌های گوارشی و سطوح تنفسی ما را تشکیل می‌دهند. تیغه پایه را می توان در فضاهای بین لایه/بافت فوقانی پوست و عمیق ترین لایه یافت.
نوع 5 / نوع V: این نوع کلاژن لازم است که سطح سلول‌ها و همچنین رشته های مو و بافت یافت شده در رحم زنان را ایجاد کند (عضوی که در رحم رشد می کند، اکسیژن و مواد غذایی را به نوزاد رو به رشد می دهد و پسماند را حذف می کند).
نوع ۱۰ / نوع X: کلاژن نوع ۱۰ به شکل گیری استخوان جدید و تشکیل غضروف مفصلی کمک می کند. تحقیقات حاکی از آن است که کلاژن نوع 10 برای ترمیم شکستگی استخوان و تعمیر مفاصل سینوویال مفید است.
هنگامی که نوبت به منابع کلاژن که ما از رژیم های غذایی مان دریافت می کنیم می رسد، غذاهای اصلی با پروتئین بسیار زیاد، مانند گوشت گاو، مرغ، ماهی و غشای پوسته تخم مرغ مفید هستند.
بهترین منابع کلاژن
کلاژن گوشت گاو: کلاژنی که از گاوها نشئت می گیرد، به طور خاص از پوست، استخوان ها و ماهیچه های آن می آید. این کلاژن از کلاژن نوع ۱ و ۳ تشکیل شده است و در بدن انسان یافت می شوند. این یک منبع غنی از گلیسین و پرولین است و در نتیجه برای تولید کراتین، ساختن ماهیچه و همچنین کمک به بدن برای ساخت کلاژن مفید است.
کلاژن مرغ: نوع کلاژن فراوان در کلاژن مرغ نوع 2 است که برای ساختن غضروف بهترین است. این باعث می شود که برای سلامتی مفاصل مفید باشد، به ویژه از آنجایی که این منبع همچنین کندریتین سولفات و گلوکوزامین سولفات را فراهم می کند که هر دو دارای اثرات ضد پیری هستند. اغلب مکمل های حاوی کلاژن، معمولا از کلاژن مرغ استفاده می کنند و نوع ۲ را فراهم می کنند.
کلاژن ماهی: کلاژنی که از ماهی مشتق شده است به راحتی جذب می شود و عمدتا کلاژن نوع 1 را با اسید آمینه گلیسین، پرولین و هیدروکسی پرولین فراهم می کند. از آنجا که کلاژن نوع 1 در سراسر بدن یافت می شود، مصرف بیشتر کلاژن ماهی با مزایایی برای مفاصل، پوست، اندام های حیاتی، رگ های خونی، هضم و استخوان همراه است.
هیدروکسی پرولین یکی از اجزای مهم مارپیچ سه گانه کلاژن است و برای پایداری کلاژن لازم است و با تغییر اسیدهای آمینه پرولین معمولی بعد از ساخت زنجیر کلاژن، ایجاد می‌شود. این واکنش همچنین نیازمند ویتامین C (برای کمک به افزودن اکسیژن) است، به همین دلیل است که کمبود ویتامین C می‌تواند منجر به اختلالاتی در سطوح کلاژن شود.
کلاژن غشایی پوسته تخم مرغ: کلاژن تخم مرغ که در پوسته و سفیده تخم مرغ یافت می شود، بیشتر شامل کلاژن نوع 1 است. همچنین کلاژن های نوع 3، 4 و 10 را نیز داراست، اما بیشترین نوع آن همان کلاژن نوع 1 است. این کلاژن سولفات گلوکوزامین، کاندرویتین سولفات، اسید هیالورونیک و اسید آمینه های گوناگون را فراهم می کند که برای ساختن بافت همبند، بهبود زخم، ایجاد توده عضلانی و کاهش درد مفید است.
پپتیدهای کلاژن چیست؟
پپتیدهای کلاژن دارای یک مجموعه دقیق از اسیدهای آمینه و مواد مغذی به عنوان کلاژن هستند، اما تحت فرآیندی به نام هیدرولیز به زنجیره ای کوتاه تر از پروتئین ها تجزیه می شوند. نه تنها می توان کلاژن هیدرولیز شده را در هر دو آب گرم یا سرد حل کرد، بلکه برای معده شما نیز راحت تر است که آن را تجزیه و هضم کند. همچنین دسترسی زیستی بالایی دارد و می تواند به راحتی بیشتر از پروتئین کلاژن معمولی به جریان خون جذب شود.
از همه مهم تر، این یک مجموعه از پپتیدهای کلاژن است که به عنوان پروتئین کلاژن استفاده می شود، به این معنی که می تواند به بهبود پوست و مو، تسکین درد مفاصل و بهینه سازی سلامت روده شما کمک کند. به دلیل طول زنجیره کوتاه تر، تنوع زیستی و فراهمی زیستی زیاد، اگر به دنبال تکمیل مکمل با کلاژن در رژیم غذایی خود هستید، پپتیدهای کلاژن یک گزینه عالی هستند.
در قسمت زیر به فایده ها و مزایای کلاژن می پردازیم. با ما همراه باشید.
7 فایده مهم کلاژن
سلامتی پوست و مو را بهبود می بخشد.
همانطور که ما سن ما افزایش می یابد، تولید کلاژن کاهش می یابد.
شما به صورت فیزیکی متوجه این اتفاق خواهید شد: پوست شل، چین و چروک بیشتر و انعطاف پذیری کم تر از نشانه های کاهش کلاژن هستند.
افزایش سطح کلاژن می تواند به پوست شما کمک کند تا قوی تر و صاف تر به نظر برسد و به سلول های پوست شما کمک کند که به طور عادی و منظم دوباره بازسازی شوند. مطالعات تحت کنترل که در حال بررسی خواص ضد پیری کلاژن هستند، نشان داده اند که ۵ تا ۵ گرم کلاژن هیدرولیسات که روزانه به مدت هشت هفته در بین زنان ۳۵ تا ۵۵ گرم مورد استفاده قرار گرفت و خاصیت کشسانی پوست، رطوبت پوست، بی آبی پوست و زبری پوست بهبود یافت.
این باعث می شود که کلاژن یکی از بهترین ترکیبات طبیعی موجود مراقبت از پوست باشد.
کلاژن همچنین سلولیت و علائم کشش پوست را کاهش می دهد. هنگامی که پوست به دلیل کاهش کلاژن از بین می رود، اثر جانبی دیگری نیز به همراه دارد: از آنجا که پوست شما در این شرایط نازک تر است، سلولیت بیشتر آشکار می شود، دیگر چیزی که در زیر سطح اتفاق می افتد را پنهان نمی کند.
بهبود الاستیسیته یا خاصیت کشسانی پوست شما از طریق کلاژن، به کاهش چال های روی پوست کمک می کند.
درد شکستگی و ورم مفاصل را کاهش می دهد.
آیا تا به حال احساس کرده اید که پاهایی استخوانی دارید؟ انواعی که احساس سفتی بیشتری داشته و وقتی حرکت می‌کنید باعث درد می شوند. به احتمال زیاد از بین رفتن کلاژن باعث این اتفاق می شود. دلیل این اتفاق این است که وقتی کلاژن را از دست می دهیم، تاندون ها و رباط ها با راحتی کمتری شروع به حرکت می کنند و منجر به سفتی و ورم مفاصل می شود.
ساختار صاف ژل مانند، که استخوان های ما را پوشانده و استخوان های ما را با هم نگه می دارد، کلاژن به ما اجازه می دهد تا بدون درد به آرامی حرکت کنیم. فکر کردن به خوردن کلاژن بیشتر مانند روغن کاری یک لولای زنگ زده غژغژ کننده است که به مفاصل شما کمک می کند به راحتی حرکت کنند و دردی که اغلب همراه با پیری است را کاهش می دهد.
هیچ تعجبی ندارد که حتی مطالعه اخیر نشان داد که کلاژن یک درمان موثر برای درمان آرتروز و دیگر اختلالات مفاصل است.
محققان مرکز پزشکی بث اسراییل در بوستون دریافتند که مکمل با نوع ۲ کلاژن، به بیمارانی که از التهاب مفاصل و روماتیسم رنج می برند، با کاهش تورم در مفاصل نازک، کمک کرده است.
مطالعه دیگری که در مجله بین المللی علوم پزشکی منتشر شد نشان داد که افراد مبتلا به درد مفاصل که با نوع ۲ کلاژن درمان می شوند، پیشرفت قابل توجهی را در فعالیت های روزمره مانند رفت و آمد از پله ها، بالا رفتن و یا خوابیدن و بهبود کلی در کیفیت زندگی خود نشان می دهند.
به التیام بیماری روده نشت کننده (Leaky Gut) کمک می کند.
اگر از سندرم روده سوراخ شده یا نشت کننده (شرایطی که در آن سموم بد می توانند از طریق دستگاه گوارش شما عبور کنند) رنج می برید، کلاژن می تواند فوق العاده مفید باشد.
کلاژن به تجزیه پروتئین ها کمک می کند و دیوارهای سلولی آسیب دیده را التیام می بخشد و آن را با اسیدهای آمینه درمان می کند.
بزرگ ترین فایده مواد گوارشی از مصرف کلاژن بیشتر، این است که به ایجاد بافت ارتباطی کمک می کند و لایه محافظ دستگاه گوارش را بهبود می بخشد.
امروزه ما می دانیم که بسیاری از بیماری ها می توانند به علت التهاب و یا سوزش ناشی از روده ناسالم، منجر شوند.
سلامت روده ضعیف -از جمله تغییرات در روده و نفوذپذیری گاز روده- اجازه می دهد که ذرات وارد جریان خون شوند، سپس آنها می توانند یک آبشار التهابی ایجاد کنند (از این رو نام سندرم روده چکه کن یا نشت کننده را به آن داده اند).
مطالعات نشان داده اند که در بیماران مبتلا به بیماری التهاب روده، غلظت سرمی کلاژن کاهش می یابد. از آنجا که اسید آمینه در ساختار کلاژن بافتی است که خطوط روده بزرگ و دستگاه گوارش را تشکیل می دهد، مکمل کلاژن می تواند به درمان علائم و اختلالات دستگاه گوارش، از جمله سندرم روده نشت کننده، IBS، ریفلاکس اسید، بیماری کرون و کولیت اولسراتیو کمک کند.
کلاژن علاوه بر کمک به بهبود زخم نشتی، همچنین به جذب آب درون روده نیز کمک می کند.
افزایش متابولیسم، توده عضلانی و تولید انرژی
افزایش کلاژن می تواند با اضافه کردن تود عضلانی بدون چربی به ساختمان بدن تان به افزایش متابولیسم شما کمک کند و در تبدیل مواد مغذی ضروری نیز موثر است. یکی از مهم ترین نقش های گلیسین، تبدیل گلوکز به انرژی است که سلول های عضلانی را تغذیه می کند و به خاطر داشته باشید که حفظ توده عضلانی برای شما مهم است چرا که به حمایت از وضعیت بدنی، سلامت استخوان و سوختن کالری بیشتر نسبت به چربی کمک می کند.
هنگام مصرف کلاژن، شما می توانید از مصرف ویتامین C نیز بهره مند شوید تا مطمئن شوید که بدننتان می تواند کلاژن را به یک پروتئین قابل استفاده تبدیل کند. این می تواند منبع انرژی و سرزندگی شما را بازگرداند.
این تنها چیزی نیست که گلیسین بتواند برای سیستم متابولیسم شما انجام دهد. تحقیقات نشان می دهند که گلیسین نقش های مهمی در هر دو بخش سیستم گوارشی و عصبی مرکزی دارد که نقش های بزرگ و بااهمیتی در حفظ بدن سالم دارند.
به نظر می رسد گلیسین با بهبود استفاده از آنتی اکسیدان ها در جهت کاهش اثرات پیری نیز ثمربخش باشد و در ساخت سلول های سالم از DNA و RNA استفاده می کند.
علاوه بر موراد ذکر شده، مشخص شده است که آرژینین توانایی بدن را برای تولید پروتئین از سایر اسید آمینه ها، که برای ترمیم بافت عضلانی، بهبود زخم، صرفه جویی در بافت از بین رفته، تقویت متابولیسم و کمک به رشد و توسعه مناسب است، افزایش می دهد.
همچنین گلوتامین با تسهیل سنتز کردن بسیاری از مواد شیمیایی به حفظ انرژی کافی کمک می کند. این آمینو اسید “سوخت” را برای سلول های ما، از جمله کربن و نیتروژن فراهم می کند.
تقویت ناخن ها، مو و دندان
آیا تا به حال برایتان اتفاق افتاده که پوست ناخن هایتان کنده شود؟ فقدان کلاژن علت این اتفاق است. پروتیین کلاژن یک قطعه سازنده ناخن، مو و دندان شما است.
اضافه کردن کلاژن به رژیم غذایی تان می تواند به داشتن ناخن های قوی، تقویت موها و علایم معکوس ریزش مو کمک کند.
یک مطالعه منتشر شده در مجله پزشکی پوستی تحقیقاتی نشان داد که “ارتباطی مؤثر بین ماتریکس خارج سلولی (ECM) و بازسازی فولیکول مو وجود دارد که نشان می دهد کلاژن می تواند یک هدف درمانی بالقوه برای کاهش ریزش مو و سایر بیماری های مرتبط با پوست باشد”.
منبع: انواع کلاژن