با مشاهده‌ی اولین علائم سرماخوردگی، بسیاری از ما یک لیوان آب پرتقال را سر می‌کشیم، با این فرض که مصرف مقدار زیاد ویتامین C یک راه مطمئن برای دفع هرگونه میکروبی است. در عصر حاضر، افرادی که سرما می‌خورند ممکن است برای درمان سرماخوردگی، به سراغ تقویت‌کننده‌های سیستم ایمنی مثل Airborne و Emergen-C نیز بروند.
اما آیا ویتامین C -و مکمل‌هایی که مزایای آن را دارند- واقعاً برای پیشگیری (یا درمان) سرماخوردگی نتیجه‌بخش هستند؟
بی اطلاعی - چرا اهمیت دارد!
پژوهشگران بیش از 60 سال بر روی نقش ویتامین C در پیشگیری و درمان سرماخوردگی مطالعه کرده‌اند. بیشتر متخصصان اظهار دارند که شواهد کمی در این مورد وجود دارد که افزایش مصرف ویتامین C به کاهش روزهای بیماری کمک می‌کند. بااین‌حال، پژوهش‌ها قطعی نیست.
یک مطالعه مشخص نمود که مصرف روزانه‌ی مکمل ویتامین C، دفعات سرماخوردگی را کاهش داد، درحالی‌که مطالعه‌ی دیگری مشخص کرد که یک اثر ضد هیستامینی دارد که علائم سرماخوردگی را کاهش می‌دهد.
مطالعه‌ی دیگری نشان داد که ویتامین C تفاوت زیادی در پیشگیری از سرماخوردگی، در افرادی که دوره‌های کوتاهی از سرما یا تمرین فیزیکی شدید (مثل اسکی کارها، پرسنل نظامی، و دوندگان ماراتن) را تجربه کردند ایجاد نمود، اما در عموم افراد این‌گونه نبود.
یک مطالعه‌ی متفاوت نشان می‌دهد که افزایش مصرف ویتامین C می‌تواند شدت و مدت سرماخوردگی را کاهش دهد؛ و خوشبختانه نیاز به دستمال‌های کاغذی زیاد را از بین می‌برد.
پس به نظر می‌رسد که ویتامین C، که به‌صورت طبیعی در غذاهای فوق‌العاده‌ای مثل پرتقال، فلفل دلمه‌ای و توت‌فرنگی یافت می‌شود، قطعاً به ما ضرری نمی‌رساند. اما در مورد دوزهای بالای محصولاتی مثل Airborne و Emergen-C چطور؟ Airborne، که توسط یک معلم مدرسه در سال 1997 ساخته شد، هر قرص آن حاوی 1000 میلی‌گرم ویتامین C (معادل 11 لیوان آب پرتقال) همراه با روی، ویتامین‌های A و E، سلنیوم و ترکیبی از گیاهان، از جمله زنجبیل و اکیناسه است.
Emergen-C نیز حاوی 1000 میلی‌گرم ویتامین C (1667 درصد مقدار توصیه‌شده‌ی روزانه) است و به مصرف‌کننده‌ها تا دو بار مصرف آن در روز توصیه می‌شود. همچنین هر وعده شامل ویتامین‌های گروه B، روی و الکترولیت‌ها است، که به همین دلیل ادعا می‌شود انرژی را (بدون تداخل با کافئین) افزایش می‌دهد. با اینکه هیچ‌یک از آن‌ها به‌صورت آشکار نمی‌گویند که می‌توانند (بیش از این!) از سرماخوردگی پیشگیری یا آن را درمان کنند، بسیاری از افرادی که سرما می‌خورند عموماً به دلیل همین دوزهای زیاد ویتامین C به سراغ مکمل‌ها می‌روند.
مقدار زیاد از یک چیز خوب؟ -پاسخ/بحث
با اینکه مطالعات اختصاصی بر روی تأثیر محصولات Airborne و Emergen-C در پیشگیری و درمان سرماخوردگی وجود ندارد، پژوهش‌هایی که به ترکیباتی مثل ویتامین C و روی می‌پردازند، می‌توانند در مورد نحوه‌ی عملکرد این محصولات به ما اطلاعاتی را بدهند. همان‌گونه که نشان داده‌ایم، پژوهش‌ها بر روی ویتامین C مختلط است، اگرچه بسیاری از متخصصان معتقدند که یک درمان مؤثر نیست.
پژوهش در مورد روی نیز تقریباً بی‌نتیجه است: مطالعات مختلفی نشان می‌دهند که در درمان سرماخوردگی مؤثر نیست، اگرچه یک مطالعه به این نتیجه رسید که در دوزهای بالا ممکن است مؤثر باشد. واضح است که پیش از مصرف روی به‌عنوان آخرین درمان معجزه‌آسا، احتیاج به پژوهش‌های بیشتری است.
پس به نظر می‌رسد مصرف این تقویت‌کننده‌های سیستم ایمنی احتمالاً نه سود چندانی دارد و نه مضر است. اما بااین‌حال چند چیز وجود دارد که باید پیش از مصرف زیاد این نوشیدنی‌های گازدار، در نظر داشته باشید.
به‌عنوان مثال، ویتامین C بیش از اندازه می‌تواند موجب اسهال، تهوع، درد شکم و سنگ کلیه شود (مؤسسات ملی سلامت توصیه می‌کنند که افراد بزرگ‌سال بیش از 200 میلی‌گرم ویتامین در روز مصرف نکنند).
به طرز مشابهی، ویتامین A بیش از حد (که اغلب در این تقویت‌کننده‌های ایمنی گنجانده شده است) ممکن است بیش از منفعت آن، ضرر برساند. در دوزهای بیش از حد (که توسط مؤسسه‌ی ملی سلامت کمتر از 10000 IU در روز تعریف شده است) می‌تواند موجب گیجی، تهوع، سردرد، کما و (در موارد نادر) مرگ شود.
به‌عبارت دیگر، احتمال آن وجود دارد که در یک چیز خوب زیاده‌روی شود. پس وقتی صحبت از سرماخوردگی می‌شود، شاید بهتر باشد که پول خود را پس‌انداز کنید و به توصیه‌های سنتی گوش کنید: زیاد بخوابید، دست‌هایتان را تمیز نگه دارید و کمی سوپ مرغ بپزید.
نتیجه‌ی پایانی
با اینکه مصرف منظم ویتامین C به مقدار کافی، ممکن است به کاهش دفعات سرماخوردگی کمک کند، اما شواهد کمی در این مورد وجود دارد که واقعاً می‌تواند بعد از بروز بیماری، به پیشگیری یا درمان آن کمک کند.
منبع: درمان سرماخوردگی